Urriaren 22an, Mikel Diego historialariak Espainiako Gerra Zibileko haur erbestealdiaren bideei buruz hitz egingo du
ELORRIO | Elorriok Europako Ondarearen Jardunaldiak hartuko ditu aurten ere, bi hitzaldi mamitsurekin. Bihar, urriak 8, Amaia Basterretxea historialariak Elorrio bitarteko estrategikotzat hartuko du, eta urriaren 22an, Mikel Diego historialariak Espainiako Gerra Zibileko haur erbesteratuen bideez hitz egingo du.
Aurten bideen gaia jorratuko da, zentzu zabalean, hasi berri diren Ondarearen Europako Jardunaldietan. Aldundiak eta Udalak antolatuta, beste behin saiatu gara elorriarrengan interesa pizten duten gaiak hurbiltzen, oraingoan tokiko izaera emanez bideen gaiari.
Muga estrategikoa
Horretarako, alde batetik, Amaia Basterretxeak, Euskal Museoko Ikerketa arloko arduradunak, Elorrio herri bezala kokatzearen garrantzia azalduko du. Bizkaiko Artxiboan, Udaletan, Historiko-Nazionalean edo Armadan iraganean Durangaldean zeuden bideak ikertu ditu: «Elorrion zoritxarrez bide asko galdu dira, batez ere pinuak sartzeko lurra mugitu behar delako. Haritzez, pagoz, gaztainondoz, lizarrez eta sagarrondoz beteta egon zen, baina paisaia asko aldatu da. Eskerrak dokumentazioan informazioa dagoen», aipatzen du.
Hitzaldian herriaren kokapenak azalduko ditu kronologikoki: «Izan ere, hemengo lehen herriak auzoetan sortu ziren: Gazeta, Mendraka, Leiz… Ondoren, Etxebarriako San Agustinerantz abiatu ziren, eta, gero, gaur egun ezagutzen dugun erdigunerantz. Aldi berean bideak garatuz joan ziren: Gipuzkoatik zetozenek Elorrio zeharkatu behar zuten eta hori politikoki ulertzea komeni da, hau da, zein lurraldetan zegoen garai bakoitzean».
Bere egungo ikuspegia ere azalduko du. Aurreratu duenez, errepideak egiten dituzte “garraioa hobetzeko” aitzakiarekin, baina herriek bizia galtzen dute bazterrean geratzen direlako. Kanpotik pasatuta, nola geratuko zara herriak bisitatzeko ?».
Gerrako haurrak
Urriaren 22rako beste historialari bat gonbidatu dute: Mikel Diego, Aranzadi Zientzia Elkarteko kidea. Lamunarrieta elkartearekin eta Udalarekin batera idatzi zuen Guerra y represión en Elorrio, 1936-1945 liburua. Bertan lantzen den gai bati buruz hitz egingo du, haurren erbesterako ebakuazioari buruz: «Prozesu hori nola gertatu zen kontatuko dut, etapa desberdinak azalduz. Hasieran oinez igaro zuten muga, gero itsasontziz Donostiatik eta Bilbotik… Eta heldu ziren lekuetan egin zieten harrerari eta antolakuntzari ere helduko diet, hori posible izan zedin».
Dokumentuetan Elorriotik erbesteratu ziren 33 haur identifikatu ahal izan ditu, batez ere Frantziara eta Britainia Handira: “Han arazo politikoek jarraipena izan zuten eta gehienak Kataluniara edo Euskal Herrira itzuli behar izan ziren, gero Frantziara, errefuxiatuen kanpalekuetara…”.
Urte latz haiek gogoratuko ditu eta egungo testuinguruarekin alderatuko du: «Orduan ere jende asko zegoen errefuxiatuak hartzearen aurka, eta eskuin muturrak orain zuen diskurtso bera zuen».
Bi hitzaldiak Iturri Kultur Etxean izango dira, 18:30etatik aurrera.
